หญ้าทะเล พืชดอกที่เจริญเติบโตอยู่ในทะเล
หญ้าทะเล เป็นพืชดอกที่เจริญเติบโตอยู่ในทะเล โดยนักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าดั้งเดิมของหญ้าทะเลนี้มีต้นกำเนิดมาจากสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่เรียกว่า ไดอะตอม ที่อาศัยอยู่ในทะเล หญ้าทะเล สามารถเจริญเติบโตได้ดีในบริเวณน้ำตื้นที่มีแสงแดดส่องถึง มีลักษณะโครงสร้างภายนอกคล้ายคลึงกับหญ้าที่เจริญอยู่บนบก ซึ่งประกอบด้วย 3 ส่วนคือ ราก เป็นส่วนที่ใช้ในการดูดซึมสารอารหารและแร่ธาตุจากในดิน ทั้งยังช่วยในการยึดเกาะกับพื้นดินทำให้ หญ้าทะเล มีความมั่นคง ลำต้น เป็นส่วนที่ทำหน้าที่ลำเลียงอาหารและน้ำจากรากไปยังใบ ใบ ทำหน้าที่สังเคราะห์แสงเพื่อสร้างอาหารให้แก่พืช
ชนิดพันธุ์ของหญ้าทะเล
ชนิดของหญ้า ทะเลที่พบมากที่สุดในประเทศไทยคือ หญ้าคาทะเล รองลงมาคือ หญ้าเงาหรือหญ้าใบมะกรูดหรือหญ้าอำพัน และหญ้าเงาแคระ พันธุ์หญ้า ทะเลมีความสำคัญต่อระบบนิเวศชายฝั่งเป็นอย่างมาก โดยทำหน้าที่เป็นที่อยู่อาศัยของ ปลาในทะเล หลายชนิด เช่น ปลา ปู กุ้ง หอย รวมทั้งเป็นแหล่งอนุบาลของสัตว์ทะเลวัยอ่อน นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันการกัดเซาะชายฝั่งและเป็นแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัยของมนุษย์อีกด้วย
การแพร่กระจายของหญ้าทะเล
หญ้าทะเล เป็นพืชดอกที่อาศัยอยู่ในน้ำเค็ม พบแพร่กระจายพันธุ์อย่างกว้างขวางในเขตน้ำตื้นชายฝั่งทะเลทั่วโลก ตั้งแต่เขตร้อนถึงเขตอบอุ่น หญ้ามีกี่ชนิด ในประเทศไทยพบหญ้าทะเล 2 วงศ์ 7 สกุล 12 ชนิด กระจายพันธุ์อยู่ตั้งแต่บริเวณชายฝั่งที่น้ำท่วมถึงไปจนถึงระดับความลึก 36 เมตร ขึ้นได้ทั้งในที่ซึ่งพื้นเป็นโคลน โคลนปนทราย ทราย และซากปะการัง การแพร่กระจายของหญ้าทะเลในประเทศไทย
พบว่าพบหญ้าทะเลกระจายพันธุ์อยู่ทั่วทุกภาคของประเทศ โดยแหล่งหญ้าทะเลที่สำคัญ ได้แก่ บริเวณเกาะลิบง จังหวัดตรัง เกาะศรีบอยา-เกาะปู จังหวัดกระบี่ เกาะพระทอง จังหวัดพังงา อ่าวป่าคลอก จังหวัดภูเก็ต อ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี อ่าวทุ่งคา-สวี จังหวัดชุมพร และอ่าวคุ้งกระเบน จังหวัดจันทบุรี
หญ้าทะเล 13 ชนิดในประเทศไทย
กลุ่มที่มีใบแบนยาวหรือใบกลมยาว
- หญ้า คาทะเล (Enhalus acoroides)
- หญ้าต้นหอมทะเล (Syringodium isoetifolium)
- หญ้ากุยช่ายทะเล (Halodule uninervis)
- หญ้ากุยช่ายเข็ม (Halodule pinifolia)
กลุ่มที่มีใบแบนสั้นรูปรี
- หญ้าตะกานน้ำเค็ม (Ruppia maritima)
- หญ้าชะเงาใบมน (Cymodocea rotundata)
- หญ้าชะเงาใบฟันเลื่อย (Cymodocea serrulata)
- หญ้าชะเงาเต่า (Thalassia hemprichii)
- หญ้าเงาแคระหรือหญ้าใบพาย (Halophila beccarii)
- หญ้าเงาใส (Halophila decipiens)
- หญ้าเงาใบใหญ่ (Halophila major)
- หญ้าเงาใบเล็ก (Halophila minor)
- หญ้าเงาหรือหญ้าใบมะกรูดหรือหญ้าอำพัน (Halophila ovalis)
ประโยชน์และความสำคัญของหญ้าทะเล
หญ้าทะเล เป็น พืชดอก ชนิดหนึ่งที่อาศัยอยู่ในทะเล พบได้ในบริเวณน้ำตื้นชายฝั่งทะเลทั่วโลก หญ้าทะเลเป็นระบบนิเวศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของ สัตว์ทะเล นานาชนิด ทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ หญ้าทะเลยังมีความสำคัญต่อ ระบบนิเวศ ชายฝั่งทะเลในด้านต่าง ๆ
- เป็นแหล่งผลิตอาหารและออกซิเจน หญ้าทะเลเป็นผู้ผลิตขั้นต้นในระบบนิเวศชายฝั่งทะเล ทำหน้าที่สังเคราะห์แสงผลิตอาหารและออกซิเจนให้กับสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ หญ้าทะเลยังช่วยดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ในบรรยากาศ ช่วยลดภาวะโลกร้อน
- เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยและอนุบาลสัตว์ทะเล หญ้าทะเลเป็นที่อยู่อาศัยและแหล่งอนุบาลของสัตว์ทะเลนานาชนิด โดยเฉพาะปลาทะเล กุ้งทะเล และปูม้า หญ้าทะเลยังเป็นแหล่งวางไข่และอนุบาลตัวอ่อนของสัตว์ทะเลขนาดใหญ่ เช่น เต่าทะเล และพะยูน
- ช่วยป้องกันการกัดเซาะชายฝั่ง รากหญ้าทะเลช่วยยึดเกาะพื้นทะเล ป้องกันการพังทลายของหน้าดินชายฝั่ง ช่วยลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น คลื่นสึนามิ
- ช่วยกรองและปรับปรุงคุณภาพน้ำ หญ้าทะเลช่วยกรองตะกอน สารอินทรีย์ และสารเคมีในน้ำทะเล ทำให้น้ำทะเลสะอาดขึ้น
การอนุรักษ์หญ้าทะเล
การอนุรักษ์หญ้าทะเล พืชในทะเล เป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากหญ้าทะเลเป็นระบบนิเวศทางทะเลที่สำคัญ เป็นแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัยของสัตว์ทะเลหลายชนิด รวมถึงเป็นแหล่งอนุบาลของ สัตว์น้ำทะเล วัยอ่อน อีกทั้งยังช่วยดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ปกป้องชายฝั่งจากคลื่นและพายุ และเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางทะเล ในปัจจุบันหญ้าทะเล พืชทะเล ในประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาการลดลงอย่างต่อเนื่อง
สาเหตุหลักมาจากมลพิษทางน้ำ การบุกรุกพื้นที่ชายฝั่ง การปล่อยน้ำเสียลงทะเล มลพิษทางเสียง และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการประมงแบบทำลายล้าง ส่งผลให้หญ้าทะเลสูญเสียพื้นที่และจำนวนลงอย่างรวดเร็ว จึงจำเป็นต้องมีการจัดการอย่างเหมาะสมเพื่ออนุรักษ์หญ้าทะเลไว้เป็นสมบัติของชาติต่อไป
ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ : OneUndersea.com
อ่านบทความเรื่องอื่นๆ : สาหร่ายทะเล